Gerardimontium
Geraardsbergse vereniging voor lokale geschiedenis
Gerardimontium
Geraardsbergse vereniging voor lokale geschiedenis
Geraardsbergse wandtapijten, vooral, maar niet alleen verdures (deel 1).
De wandtapijtindustrie was in de Zuidelijke Nederlanden niet alleen een belangrijk economisch gegeven, maar ook van cruciaal belang voor de culturele uitstraling van onze gewesten in de 16de en 17de eeuw. De belangrijke weefcentra in onze omgeving waren Oudenaarde, Edingen en Geraardsbergen. Groenwerk of verdures waren het handelsmerk van onze regio, maar kort geleden is ook een groot Geraardsbergs tapijt ontdekt met een Bijbels tafereel van Gideon.
André Brocorens’ creatieve expressie in zijn ex Libris (deel 2).
In het eerste deel zagen we hoe zich vanaf de 19e eeuw een taalgrens tussen Nederlands- en Franssprekend België aftekende.
Nieuwe verkaveling in Moerbeke: Kamilleveld.
De spoorweg en het station in Moerbeke.
De industriële ontwikkeling van ons land in de tweede helft van de 19de eeuw ging gepaard met de ontplooiing van een dicht spoorwegnet. Ook de aanleg van lijn 123 tussen Braine-le-Comte en Geraardsbergen paste in die context.
Victor Jacobs uit Overboelare, pleitbezorger van de vernederlandsing van het rechtswezen.
De vernederlandsing van het rechtswezen in Antwerpen was in grote mate te danken aan een in Overboelare geboren advocaat, die zich al in zijn Leuvense studententijd ontpopte als een vurig pleitbezorger voor de Vlaamse taal en cultuur.
Kwartierstaten van de burgemeesters van Geraardsbergen en hun echtgenoten tijdens de burgerlijke democratie 1830-1921.
2024 wordt het jaar van de verkiezingen. Daarom brengen we dit jaar in zes boekdelen het volledige verhaal van alle stemmingen en de biografieën van de uitvoerende mandatarissen. Bij wijze voor voorproefje brengen we in deze bijdrage de kwartierstaten van de 9 burgemeesters van Geraardsbergen, en hun echtgenoten, die aan de macht waren tijdens de burgerlijke democratie 1830-1921.
Affichist André Brocorens grafisch kunstenaar.
Over de Geraardsbergse grafische kunstenaar André Brocorens is amper iets gekend. Toch vinden we hem bij de top van de beeldaffichekunstenaars in België. Hij behoorde tot een jonge generatie professionele affichisten en genoot nationale waardering in het Belgische affichelandschap. In dit artikel lichten we een tipje van de sluier op en brengen we een eerbetoon aan ‘Broco’ en zijn werk.
Bekende en onbekende Geraardsbergenaren: Suzanne Grégoire Vrouwenactiviste, held van het verzet, communistisch volksvertegenwoordiger.
Onlangs vestigde een lid van onze vereniging Gerardimontium mijn aandacht op het leven van een vrouw, geboren in onze stad, met een politiek zeer bewogen leven, een heftige verdedigster van vrouwenbelangen en een erkende verzetsvrouw in de WO II.
Mijn school was tijdens WOII een interneringscentrum.
In de nasleep van de bevrijding van België in 1944, werden talrijke individuen geïnterneerd op verdenking van collaboratie met de nazi’s. Deze interneringen waren niet altijd gebaseerd op concrete bewijzen. In sommige gevallen werden mensen gearresteerd op basis van valse beschuldigingen of uit persoonlijke wraak. Dit leidde tot aanzienlijke onrust en angst onder de bevolking.
De Joodse Dora Edelman, in Viane ondergedoken.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog vond Dora Edelman een veilig onderkomen in het klooster te Viane. Vooraleer ze daar door de zusters van Sint-Vincentius a Paulo opgevangen werd, had ze er wel al een hele odyssee op zitten.
Onbekend portret van de Geraardsbergse kunstschilder Eugène De Block geschonken aan de stad Geraardsbergen.
De gemeenteraadsverkiezingen en hun impact op het leven in moerbeke 1830-1977 Deel: 6 De periode in de aanloop naar de fusie van gemeenten 1971-1977.
De laatste bestuursperiode in Moerbeke komt er na een zeer bitsige verkiezing waarbij splitsing van traditionele partijen en overloop schering en inslag zijn. Ook de samenstelling van het bestuurscollege wordt uniek. De liberalen worden, ondanks de meeste stemmen, de grote verliezers. Gedurende de periode begint de nakende fusie haar schaduw te werpen op het bestuur.
Het Brevier van Geraardsbergen in de ban van Adriaan
In dit artikel gaat dr. Vanwijnsberghe dieper in op de belangrijke plaats van Adrianus van Nicomedië, patroonheilige van de abdij, in het vierde deel van het Brevier, het hoogtepunt van dit uniek handschrift.
Bekende en onbekende Geraardsbergenaren
John Emil Van Lil, Boerenzoon uit Schendelbeke, lekenhelper in de leprozenkolonie in Molokai in Hawaï Pater Damiaan is ooit uitgeroepen tot historisch bekendste Vlaming. Minder bekend is dat ook een emigrant uit Schendelbeke zeer verdienstelijk.
Verzet en verraad in Ophasselt
Over de schimmige scheidingslijn tussen verzet en verraad.
“Omdat ze nooit mogen vergeten worden” Julien Smoes en Georges Beernaert.
Op Allerheiligen en Allerzielen herdenken we onze overleden dierbaren. Op 11 november herdenken we niet alleen het einde van de Eerste Wereldoorlog, maar ook al onze gesneuvelde soldaten uit de twee oorlogen. In deze reeks
belichten we overleden soldaten uit Geraardsbergen en deelgemeenten.
Nieuwe straatnamen: ZIJPVELD (Ophasselt)
Het Raspaillebos: doorbomen op het historisch bosbeheer (deel 3)
In dit laatste deel van het drieluik met betrekking tot het historisch beheer van het Raspaillebos plaatsen we de inhoud van beide vorige artikels (1,2) in een bredere context door ze enerzijds aan te vullen met extra informatie over het historisch bosbeheer, anderzijds door ze in een ruimer geografisch perspectief te plaatsen. We ronden het drieluik af met een blik door de historischecologische bril.
De gemeenteraadsverkiezingen en hun impact op het leven in Moerbeke 1830-1977
Deel 5: De periode van grote strijd tussen de partijen 1946-1970
In het verhaal over de politieke geschiedenis van Moerbeke zijn we beland bij de periode na de tweede wereldoorlog. In Moerbeke een zeer onrustig tijdperk waarbij telkens de vijf strekkingen, alleen of in kartel, soms gesplitst, aan bod komen.
Het Geschiedkundig treffen van 19/11/2023 was op zijn minst gezegd, een geweldig succes te noemen. Een overvolle zaal genoot van de boekvoorstelling van ons laatste nieuwe boek over de gewezen Geraardsbergse brouwerij Concordia. Dit werd gesmaakt zeker zo goed als het bier destijds.
Dit succes heeft er ook voor gezorgd dat we nu al moeten melden dat het boek ei zo na uitverkocht is.
Voorlopig stoppen we de nabestellingen. Als na het ophalen leveren en versturen van de al betaalde boeken er nog enkele ter beschikking zijn zullen we dit via de binnenkrant van ons tijdschrift in eerste instantie aan onze leden laten weten.
Met dit boek krijg je meer inzicht in de geschiedenis van de brouwerij en ontdek je de kritieke momenten in het bestaan van de vennootschap.
Zondag 19 november 2023 om 10:30 vindt het 26e Geschiedkundig Treffen plaats in Willa Wilson.
Op het programma staat de voorstelling van het boek “CONCORDIA Met een verleden, maar geen toekomst (1923-1982)” door de Dirck Surdiacourt. gevolgd door een receptie.
Het boek is er eveneens te verkrijgen.
Het Brevier van Geraardsbergen
Met de volledige digitalisering en een tentoonstelling in Geraardsbergen krijgt dit topstuk uit de Sint-Adriaansabdij eindelijk de aandacht die het verdient. Wat maakt dit werk zo bijzonder? Waarom is het zo lang onder de radar gebleven? We lichten een tipje van de sluier.
De wollewevers, drapeniers en lakensniders van Gheroudsberghe (deel 3)
In de vorige delen zagen we een historische schets van de lakennijverheid in Geraardsbergen. Hieruit blijkt dat de pas gestichte stad door het weven van laken een enorme economische bloei heeft meegemaakt waarbij het Geraardsbergse laken ver in Europa werd uitgevoerd. De honderdjarige oorlog, met de volksoproeren in Vlaanderen, gevolgd door de onpolitieke houding van de inhalige Bourgondische hertogen zorgden ervoor dat niet alleen de lakenhandel in Geraardsbergen, maar ook in Vlaanderen geleidelijk verdween. In dit laatste deel belichten we de organisatie van de gilde van de drapiers en de nering van de wolwevers. Vooral het reglement van de weversnering is bijzonder interessant om van naderbij te bekijken.
Een schattingsverslag van het Boelarebos (Raspaillebos) uit 1745
Bij het overlijden van Mathieu-Jean Courcol, die zijn naam aan het Karkoolbos gaf, werd een schattingsver.slag opgemaakt van het Boelarebos, het deel van het Raspaillebos dat hij bezat. Dit document geeft een idee van de manier waarop de waarde van verschillende ‘houwen’ of ‘tailles’ bepaald werd. In een eerste deel gaan we in op de geschatte percelen en op de schatters zelf.
De geementeraadsverkiezingen en hun impact op het leven in Moerbeke 1830 – 1977. (Deel 4: De periode van het algemeen enkelvoudig mannen-en vrouwenstemrecht 1921-1946 )
We zetten onze artikelenreeks over de politieke geschiedenis van Moerbeke verder. Met het verhaal van de opeenvolgende verkiezingen tijdens het interbellum zijn we beland bij de periode van het algemeen enkel.voudig stemrecht voor mannen en vrouwen. De strijd tussen conservatief katholieken en katholiek-liberalen woedt voort, maar wordt nu gekruid door nieuwe spelers: socialisten, communisten en christendemocraten.
Nieuwe straatnamen: Putsemein (centrum)
Nieuwe verkavelingen vereisen nieuwe plaatsnamen. De definitieve beslissing hierover valt op een gemeenteraad, na een voorstel van het college van burgemeester en schepenen, op basis van een advies van de erfgoedcommissie.
De familie DE RIJST in het uiterste zuidoosten van de provincie Oost-Vlaanderen (deel 4)
Meer dan 40 jaar geleden begon ik aan de stambomen van mijn ouders: De Rijst en Cools. Hoewel ik toen dacht dat ik daar een paar jaar mee bezig zou zijn, moet ik erkennen dat een stamboom opmaken nooit voltooid is. Soms krijg je een goeie tip van een vriend (ook zoeker) en je bent weer vertrokken voor enkele mooie aanvullingen. Hier het vervolg van het relaas van deze familie tot 1900
HÔPITAL NOTRE-DAME À LA ROSE
Zaterdag 16 september 2023
Beste leden, en sympathisanten,
Graag herinneren we jullie er aan dat men nog tot uiterlijk 15 augustus 2023 kan inschrijven voor onze daguitstap naar Lessen, HÔPITAL NOTRE-DAME À LA ROSE.
Wat staat op het programma?
Voormiddag:
Bezoek aan het “Hospitaal Notre-Dame à la Rose”, een prachtige, uitgebreide rondleiding door het museum, waar de meeste van de 20 kamers op de site kunnen worden ontdekt.
Lunch:
Voorgerecht: vitello tonnato en zijn knapperige groenten.
Hoofdgerecht: ambachtelijke ham met honing-mosterdsaus.
Dit alles met ¼ l wijn + water.
Namiddag:
Begeleide wandeling in het historische stadscentrum van Lessen. Uitleg van een gids over de geschiedenis van de laadstructuur voor schepen (die werd door de steengroeven gebruikt en is nabij het Hospitaal gelegen) en over René Magritte (met zijn geboortehuis).
We sluiten deze fijne dag af met koffie en gebak.
Praktisch:
Afspraak om 10 uur aan Hôpital Notre-Dame à la Rose.
Place Alix de Rosoit, 7860 Lessen
Hoe inschrijven?
Stort per deelnemer 50 euro op rekeningnummer BE91 7340 6080 6376 met vermelding “LIDNUMMER + Inschrijving daguitstap + naam en voornaam van elke deelnemer,” en dit voor 15 augustus 2023.
In deze prijs is inbegrepen: een gegidst bezoek, een warme maaltijd én koffie met gebak in de namiddag. 11 euro ingang, 19 euro lunch, 10 euro drankforfait 4 euro gids en 6 euro koffie met gebak.
Gerardimontium heeft ervoor gekozen hier ook geen winst op te maken en de kostprijs van de uitstap aan te bieden aan de prijs verkregen door het museum.
We zien ernaar uit om veel van onze leden in Lessen te verwelkomen op deze leerrijke dag.
Nog vragen of info nodig, mail ze gerust naar: evenementen@gerardimontium.be
Nummer 309 is van de drukpers gerold, onze trouwe lezers kunnen het in hun brievenbus terugvinden.
Het bevat onderstaande artikels:
De wollewevers, drapeniers en lakensniders van Gheroudsberghe (deel 2)
Door de honderdjarige oorlog komt de lakenweverij in grote problemen door een verbod op Engelse wol. Het is een periode van onrust en oproer waarbij Geraardsbergen actief deelneemt aan alle volksoproeren in Vlaanderen meestal als de bondgenoot van Gent, wat de Oudenbergstad zuur opbreekt. Ook tijdens de Bourgondische periode taant het succes van de lakenhandel. Door de onpoli.tieke houding van de Bourgondische hertogen komen er barsten in de handels.betrekkingen met de Hanzesteden waardoor de uitvoer stokt.
Houtkap in het Raspaillebos door de Sint-Adriaansabdij op het einde van de 17de eeuw en begin 18de eeuw.
Een aparte katern in één van de knechten-boeken van de Sint-Adriaansabdij in Geraardsbergen biedt ons een unieke inkijk in de jaarlijkse houtkap van de abdij voor de jaren 1691 tot en met 1714.
60 jaar geleden… Van taalgrenszone naar taalgrens (1806-1963) of hoe Viane plots 153 ha groter werd (deel 3)
Na de goedkeuring van de Wet tot wijziging van provincie-, arrondissements- en gemeentegrenzen, die
de taalgrens definitief vastlegde, en de publicatie in het Staatsblad kwamen de gemeentebesturen van Viane, Bever en Twee-Akren in de loop van 1963 tot een compromis over het precieze tracé van de nieuwe gemeentegrenzen.
De gemeenteraadsverkiezingen en hun impact op het leven in Moerbeke 1830-1977. Een bijdrage tot de politieke geschiedenis van de gemeente (deel 3)
In deze bijdrage brengen we het relaas van de gemeenteraadsverkiezingen in Moerbeke tijdens de periode van het meervoudig algemeen mannenstemrecht 1895-1921. De strijd tussen conservatief katholieken en liberaal-katholieken en liberalen woedt nu op alle fronten..
Heb jij een stampolee thuis?
Een woordje uitleg over de betekenis en de oorsprong van dit bijna vergeten woord uit Moerbeke.
De familie DE RIJST in het uiterste zuidoosten van de provincie Oost-Vlaanderen (deel 3)
Nieuwe straatnamen: Breekpot (Onkerzele)
Nieuwe verkavelingen vereisen nieuwe plaatsnamen. Een gemeenteraad kan die niet zomaar lukraak kiezen. Hier gaat een heel proces aan vooraf. We lichten dit toe aan de hand van een eerste concreet voorbeeld: de naam van de verkaveling Breekpot.