“Meer vrouw op straat”

Beste lezers,

Graag wil ik jullie van harte bedanken voor de vele felicitaties die ik mocht ontvangen naar aanleiding van mijn voorzitterschap.

Ondertussen zijn we getuige geworden van een historisch feit: COVID-19. Na weken in quarantaine te moeten leven, lijkt het of we ons eigen sciencefiction verhaal aan het schrijven zijn. Nu de coronaversoepeling aan de gang is en we stilletjes aan uit ons ‘kot’ mogen, kan ook het leven bij Gerardimontium heropstarten.
We kijken ernaar uit om vaarwel te zeggen aan de virtuele vergaderingen en mekaar terug te ontmoeten in levenden lijve.

Als kersverse vrouwelijke voorzitter van Gerardimontium werd de voorbije maanden mijn aandacht getrokken naar de reeks “Meer vrouw op straat”, op de openbare omroep. Vooral de vraag “Waarom worden vrouwen minder herinnerd dan mannen in de geschiedenis?” boeide me. Sofie Lemaire ging op zoek naar straatnamen voor straffe vrouwen. Hieruit vloeiden volgende vragen: hoe is het
eigenlijk gesteld met de vrouwelijke straatnamen in Geraardsbergen? Zijn er in Geraardsbergen straffe madammen aan wie een straatnaam zou kunnen gegeven worden? Zijn onze lezers hierin geïnteresseerd?
Geraardsbergen telt een 400-tal straten waarvan slechts vier een vrouwelijke naam hebben: Astridlaan, Sint-Annastraat, Goedevrouwestraat en Penitentenstraat. Zestien straten werden naar mannen genoemd, wat in totaal amper 4% van de straatnamen is. Bij ons in Geraardsbergen vind je dus heel weinig straatnamen die verwijzen naar personen. Het gros van onze straatnamen zijn historische toponiemen die al bestaan sinds de middeleeuwen. Het kiezen van nieuwe straatnamen gebeurt vandaag volgens de richtlijnen van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten en er wordt steeds gezocht naar oude toponiemen. Indien die er niet zijn, zou er kunnen geopteerd worden voor een persoonsnaam.

Bij de vraag aan welke Geraardsbergse straffe madam zou je een straatnaam willen geven, twijfel ik geen moment: “moederke” Fernande De Smet. Onder haar impuls werd en 1938 te Onkerzele een weeshuis voor meisjes opgericht. Tijdens de oorlogsjaren bood ze er onderdak aan een 60-tal kinderen. Ze hield er zelfs zes Joodse oorlogskinderen verdoken. Hulp bieden aan Joden was een
uiterst gevaarlijke onderneming met de kans om opgepakt en gedeporteerd te worden. Fernande De Smet kreeg hiervoor op het einde van haar leven de onderscheiding “Righteous among the Nations’ , de hoogste onderscheiding van de staat Israël. Volgens mij dus zeker een straatnaam waard. En jij, beste lezer, ken jij een straffe Geraardsbergse dame die geschiedenis maakte en die we uit
het oog verloren zijn? Laat het gerust weten via info@gerardimontium.be “Vrouwen in de Geraardsbergse geschiedenis”, het lijkt me zeker en vast een artikel waard in ons tijdschrift.

“Meer vrouw op straat” doet ons nu ook even stilstaan bij de afbraak van het Klooster van de Arme Klaren in de Penitentenstraat. Een kloostergebouw in het centrum, dat tientallen jaren onderdak bood aan vrouwelijke kloosterlingen, verdwijnt uit het straatbeeld. Dit riep de voorbije weken heel wat emotionele reacties op in Geraardsbergen. Het zou mooi zijn mocht de eigenaar van het gebouw er bij het einde van de werken een gedenkplaat hangen ter nagedachtenis van de vele vrouwen die jarenlang in soberheid leefden en ten dienste stonden van de bevolking.

Maar hoe is het nu gesteld met de vrouwelijke Gerardimontiumleden?
Geschiedenis en heemkunde lijken een mannenwereld te zijn, maar voor Gerardimontium is niets minder waar want onze vereniging telt maar liefst 224 vrouwen met interesse in onze
lokale geschiedenis.

Ondertussen is het zomer en kunnen we beetje bij beetje opnieuw genieten van culturele activiteiten. Het makkelijkste hiervoor is het lezen van ons tijdschrift of een van onze publicaties. Wandel gerust eens door onze website www.gerardimontium.be als je op zoek bent naar Geraardsbergse geschiedenis.
Bestellingen worden na afspraak zo snel mogelijk geleverd.

Ilse Roggeman,
voorzitter