Gerardimontium vulgo GheertsbergheGerardimontium
Geraardsbergse vereniging voor lokale geschiedenis

Gerardimontium 306

november - december 2022


Frans De Backer uit Zandbergen – Oorlogsvrijwilliger 1940-1945 bij het 1ste Bataljon Fuseliers “Spearhead”

Guy WATTEZ

Vanaf 1943 wordt door de Belgische regering in Londen plannen gemaakt tot verhoging van de Belgische deelname aan de strijd tegen de Duitsers. Men voorziet in de oprichting van nieuwe Belgische eenheden1 vanaf het ogenblik dat het Belgisch grondgebied geheel of gedeeltelijk bevrijd is.

Defensie. Krijgsgeschiedenis. Wereldoorlogen (355) 


In de schaduw van de tijd, verleid door de duivel: de heks van Atembeke.

Dirck SURDIACOURT

In De Gentenaar van 27 april 2022 verscheen een artikel met als titel ‘De heks als agendapuntje’ over het geweigerde eerherstel van de Oostendse heks Lievine Ingelberts die als aanbidster van de duivel door het stadsbestuur in 1605 werd veroordeeld tot de brandstapel. Zij was betrapt op acht keer ‘vleselijkheid’ met de duivel. Nieuwpoort en Lier rehabiliteren de vrouwen die als heks werden veroordeeld wel en het stadsbestuur van Menen onderzoekt of mensen die als heks werden veroordeeld recht hebben op een publiek pardon. Ook de gemeenteraad van Nevele buigt zich sinds korte tijd over deze problematiek. Gent gaat na of eerherstel mogelijk is voor vrouwen die in de 16de en 17de eeuw als “heks” zijn terechtgesteld. Volgens de Gentse schepen Sami Souguir is “het een nederig gebaar, een teken van historisch schuldbesef.” Dit alles opent een debat over de slachtoffers van de heksenvervolging dat niet in alle stadsbesturen met evenveel enthousiasme wordt onthaald.

Openbaar en maatschappelijk leven. Feesten. Volksfiguren (394), Volkskunde (39) 


Sente Niclaes in Geeraertsberghe.

Jan COPPENS

De titel van dit stuk is misschien wat misleidend, het gaat hier immers niet over het recente bezoek van Sinterklaas in de Oudenbergstad waardoor u misschien dacht aan: Kloeësj ee geweest, wad eet a meegebrocht?.. Dit Giesbaargs kinderliedje is bij velen nog gekend, maar wist u dat Sinterklaas niet alleen een kindervriend is, maar ook de patroonheilige van de handelaars. Geraardsbergen telde in de middeleeuwen tal van gilden van neringen en ambachten. Een ervan was de Sint-Niklaasgilde waarvan een prachtig register uit 1670 is bewaard.

Industrieën en ambachten (algemeen) (66/68), Middeleeuwse geschiedenis (94.033) 


‘k en ben nie in man talluuëre

Jan COPPENS

Ann De Roeck herinnert zich een Geraardsbergse uitdrukking: ‘k en ben nie in man talluuëre (ik ben niet in mijn ‘tallore’) ‘niet in vorm zijn, niet in zijn element zijn, zich niet goed voelen zowel lichamelijk als mentaal’. Een ziek persoon heeft vaak geen eetlust. Maar, in tegenstelling tot wat men zou kunnen denken, is dit niet de metaforische weg die de taal heeft genomen om een gebrek aan eetlust te benoemen.

Dialect (800/87) 


Een oud wintergebruik: godsdeel Gosjdieël ! Pakt de koe ba ’t zjieël!

Anne-Marie VANDEN HERREWEGEN, Louis DE COCK

Gosjdieël ! Pakt de koe ba ’t zjieël! Deze kreet weerklinkt soms nog op oudejaarsdag in plattelandsgemeenten in onze regio: kinderen trekken op ‘bedeltocht’ en krijgen snoep of geld. In 2021 werd op vraag van Erfgoed Galmaarden Gosjdieël op de Vlaamse lijst van immaterieel erfgoed opgenomen. Het werd er voorgesteld als een typisch gebruik in Zuid-West-Pajottenland. ‘Godsdeel’ is of was echter veel ruimer verspreid, o.a. in verschillende Geraardsbergse deelgemeenten.

2. GODSDIENST, THEOLOGIE, Dialect (800/87) 


Het politiek en administratief personeel in Geraardsbergen tijdens het Hollands Bestuur 1815-1830 Deel 3 en slot: Het administratief en ander personeel in de stad en deelgemeenten.

Freddy DE CHOU

We ronden deze bijdrage over de Hollandse periode af met een overzicht van de taken van het gemeentepersoneel en de werking van een aantal aan de stad gerelateerde diensten.

Lokaal, regionaal en centraal bestuur (352-354), Politieke partijen en bewegingen (329)