Gerardimontium vulgo GheertsbergheGerardimontium
Geraardsbergse vereniging voor lokale geschiedenis

Gerardimontium 311

september - oktober 2023


Het Brevier van Geraardsbergen. In de ban van Adriaan.

Dominique VANWIJNSBERGHE

Op 29 september gaf dr. Vanwijnsberghe van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium een schitteren­de, rijk geïllustreerde lezing over het Brevier en Ghiselbrecht de Mets. In volgend fragment gaat hij dieper in op de belangrijke plaats van Adrianus van Nicomedië, patroonheilige van de abdij, in het vierde deel van het Brevier, het hoogtepunt van dit uniek handschrift.
In het Brevier zijn de feesten van hei­ligen geïllustreerd met taferelen uit hun leven. De voornaamste bron van inspiratie is ongetwijfeld de fameuze Legenda aurea, de Gulden Legende van de Dominicaan Jacobus van Vo­ragine, samengesteld in de tweede helft van de 13de eeuw, een fenome­nale bestseller. Van de Latijnse versie zijn er nog meer dan 1000 exemplaren bewaard en er bestonden ook Neder­landse vertalingen, o.a. die van Petrus Naghel, voltooid in de 14de eeuw hier niet ver vandaan, in het kartui­zerklooster van Herne bij Edingen.

2. GODSDIENST, THEOLOGIE 


Bekende en onbekende Geraardsbergenaren: John Emil Van Lil, Boerenzoon uit Schendelbeke, lekenhelper in de leprozenkolonie in Molokai in Hawaï.

Freddy DE CHOU

Bijna iedereen weet dat Jozef De Veuster uit Tremelo in Molokai aan melaatsheid stierf. Pater Damiaan, eerst zalig- en later heiligverklaard, is ooit uitgeroepen tot historisch bekendste Vlaming. Minder bekend is dat ook een emigrant uit Schendelbeke zeer verdienstelijk werk heeft verricht in dezelfde melaatsenkolonie in Molokai. We brengen hier zijn mooi verhaal.

Biografie. Prosopografie. (929) 


Verzet en Verraad in Ophasselt.

Guy WATTEZ

In Geraardsbergen en omstreken zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog vooral de verzetsgroepen Geheim Leger (GL) en Onafhankelijkheidsfront (OF) actief. Wat dreef iemand om toe te treden tot ‘het verzet’? Meestal was het een bewuste keuze uit vaderlandsliefde, politieke overtuiging of gewoon uit haat tegen de bezetter. Anderen werden er bij toeval of door omstandigheden bij betrokken. Dat dit niet zelden zonder zware gevolgen bleef, moesten sommigen aan den lijve ondervinden. De schimmige scheidingslijn tussen verzet en verraad besliste dan over leven of dood.

Defensie. Krijgsgeschiedenis. Wereldoorlogen (355) 


“Omdat ze nooit mogen vergeten worden” Julien Smoes en Georges Beernaert

Johan FRANCOIS, Jürgen Meert

November, eigenlijk een herfstmaand, maar het voelt toch dikwijls al als winter. De bomen worden kaal, het is koud en guur, de dagen worden korter en alles lijkt wel somber. Op Allerheiligen (1 november) en Allerzielen (2 november) herdenken we onze overleden dierbaren. Op 11 november (Wapenstilstand) herdenken we niet alleen het einde van de Eerste Wereldoorlog, maar ook al onze gesneuvelde soldaten uit de twee oorlogen. In deze reeks belichten we overleden soldaten uit Geraardsbergen en deelgemeenten.

Defensie. Krijgsgeschiedenis. Wereldoorlogen (355) 


Nieuwe straatnamen: Zijpveld (Ophasselt)

Louis DE COCK

Nieuwe verkavelingen vereisen nieuwe plaatsnamen. Een gemeenteraad kan die niet zomaar lukraak kiezen. Hier gaat een heel proces aan vooraf met een advies van de erfgoedcommissie. Dit blijkt o.a. uit de keuze voor Zijpveld in Ophasselt.

Toponymie (801.311 ) 


Het Raspaillebos: doorbomen op het historisch bosbeheer.

Eric COSYNS

In dit laatste deel van het drieluik met betrekking tot het historisch beheer van het Raspaillebos plaatsen we de inhoud van beide vorige artikels (1,2) in een bredere context door ze enerzijds aan te vullen met extra informatie over het historisch bosbeheer, anderzijds door ze in een ruimer geografisch perspectief te plaatsen. We ronden het drieluik af met een blik door de historisch-ecologische bril.

 


De gemeenteraadsverkiezingen en hun impact op het leven in Moerbeke 1830-1977. Deel 5: De periode van grote strijd tussen de partijen 1946-1970

Freddy DE CHOU

In het verhaal over de politieke geschiedenis van Moerbeke aan de hand van het overzicht van de gemeenteraadsverkiezingen zijn we beland bij de periode na de tweede wereldoorlog. In Moerbeke een zeer onrustig tijdperk waarbij telkens de vijf strekkingen, alleen of in kartel, soms gesplitst, aan bod komen: conservatief katholieken, progressief katholieken, liberalen, socialisten en communisten. Het overlopen van de ene partij naar de andere is frappant voor Moerbeke.

Lokaal, regionaal en centraal bestuur (352-354), Politieke partijen en bewegingen (329)