Gerardimontium
Geraardsbergse vereniging voor lokale geschiedenis
Gerardimontium
Geraardsbergse vereniging voor lokale geschiedenis
Dominique VANWIJNSBERGHE, Erik VERROKEN
In dit tweede deel gaan we dieper in op Ghiselbrecht de Mets als poorter: hij was bestuurder van zijn stad, hostelier en boekschrijver. Centrum van alle activiteit was de herberg Het Schild van Frankrijk. Die stond tegenover het schepenhuis waar hij zetelde als schepen, gezworene en ontvanger van de stad. In zijn herberg ontving hij soms belangrijke gasten, in zijn schrijfkamer kopieerde hij volumineuze boeken als de Cité de Dieu van Augustinus en nog veel andere teksten. Echter, niet alles was een succes en hoopvol. In 1424 werd De Mets tijdelijk uit de kerk verbannen en eind 1438 sloeg het noodlot toe: Ghiselbrecht, zijn echtgenote en hun oudste zoon overleden aan de pest en met hen meerdere van zijn verwanten.
Verschenen in: Gerardimontium 286
Grafische industrie. Uitgeverij. Boekhandel (655), Middeleeuwse geschiedenis (94.033), Schilderkunst. Miniatuurkunst (75)
Erik VERROKEN
Tussen 1405 en 1420 woonde de Geraardsbergenaar Guillebert de Mets in Parijs. Waarschijnlijk werkte hij er eerst als klerk, later als boekschrijver en libraire van Jan zonder Vrees. Na de moord op de Bourgondische hertog eind 1419 keerde hij terug naar zijn geboortestad. Hij huwde er met Mergriete de Lompere en bouwde er een politieke carrière uit. Eind 1438 maakte de pest daar abrupt een einde aan. Vanuit zijn herberg Het Schild van Frankrijk leidde De Mets een boekhandel. Daar kon je behalve Middelnederlandse teksten als Der Natueren bloume van Jacob van Maerlant vooral Franse literatuur kopen die populair was in Parijse milieus en bij de Bourgondische hertogen. Zo kon men er elk werk van Christine de Pizan bestellen. In een eerste bijdrage
gaan we dieper in op de familiale context en de politieke carrière van De Mets.
Verschenen in: Gerardimontium 285
Grafische industrie. Uitgeverij. Boekhandel (655), Middeleeuwse geschiedenis (94.033), Schilderkunst. Miniatuurkunst (75)
Dominique VANWIJNSBERGHE, Erik VERROKEN
In dit derde deel duiken we in de uitgebreide bibliotheek van Ghiselbrecht de Mets. Leidraad is een lange boekenlijst. Deze is atypisch voor een Vlaamse librariër want er staan slechts zestien Nederlandse teksten in vermeld. Er zijn twee grote namen in aanwezig: Der Natueren bloume van Jacob van Maerlant en De gheestelike brulocht van Jan van Ruusbroec. Onder de Franse titels zijn er tal van werken die we in de inventaris van de Bourgondische hertogen aantreffen zoals de Consolation de Boèce en de Jeu des Echecs. Er zijn ook belangrijke teksten die De Mets eigenhandig gekopieerd heeft en die niet in de lijst opgenomen zijn. We nemen de voornaamste titels onder de loep. Opvallend is verder dat De Mets over een groot deel van het oeuvre van Christine de Pizan beschikte. We sluiten onze bijdrage af met de Cent nouvelles, de laatste titel in de lijst. Het betreft de Franse vertaling van de Decamerone van Boccaccio.
Verschenen in: Gerardimontium 294
Grafische industrie. Uitgeverij. Boekhandel (655), Schilderkunst. Miniatuurkunst (75)
Gaston IMBO
In de grote beginletters of initialen van de hoofdstukken van sommige stadsrekeningen van Geraardsbergen, tussen 1477 en 1516, heeft de scribent narrenkoppen getekend. Wie was de tekenaar? Deze bijdrage geeft antwoord op die vraag.
Verschenen in: De Heemschutter 182
Schilderkunst. Miniatuurkunst (75)
Dirck SURDIACOURT
Tevreden keek de lantaarnaansteker omhoog, naar het licht van de gaz-kandelaber die hij zopas had aangestoken. Het is 16.30 uur, weldra is het oudejaarsavond…
Het bedieningsgemak van de lantaarns en de lichtsterkte van het gaslicht staan al lang niet meer ter discussie. In de stad staan of hangen 234 straatlantaarns, 198 gewone gaslantaarns, 18 drie-armige kandelabers en 18 petroleumlantaarns op de Hoge Buizemont.
Verschenen in: Gerardimontium 286
Landschappen. Dorpsgezichten. Stadsgezichten (7.047)
Jacques DE RO
Analyse van een bidprentje met de foto van elf oorlogsslachtoffers, onder wie negen gesneuvelde soldaten.
Verschenen in: Gerardimontium 240
Defensie. Krijgsgeschiedenis. Wereldoorlogen (355)
Gaston IMBO
Wie ietwat vertrouwd is met de iconografie van het oude Geraardsbergen ziet op het stadsgezicht van Sanderus in Flandria Illustrata (1641) het Domus domini Damman (het huis van de heer Damman) afgebeeld staan. En tot 1794 bestond in Geraardsbergen het Dammanstraatje (nu Kleine Steenstraat). Deze adellijke familie is eigenlijk afkomstig van Gent en is aanverwant met onder meer De Lalaing, De Partz, De Gendt en Della Faille. In deze bijdrage situeert de auteur Guillaume Damman die in het toenmalige Geraardsbergen onder de noemenswaardige personen moet worden gerekend, ook op lokaal-politiek vlak.
Verschenen in: De Heemschutter 168
Biografie. Prosopografie. (929)
Gaston IMBO
Guillaume Mertens (1804-1877) is de kleinzoon van de in Geraardsbergen geboren doch naar Galmaarden uitgeweken Baltazar Mertens (1737-1801). Guillaumes broer, eveneens Balthazar geheten, richtte in 1835 in Lessen de eerste Belgische lucifersfabriek op.
Verschenen in: Gerardimontium 193
Ontplofbare stoffen (662)
Gaston IMBO
Wat brengen Gustaaf, Emmanuel en Jan, behalve hun familienaam, bij mekaar, ziedaar de vraag die dadelijk kan worden gesteld. En bij wijze van antwoord zegt de auteur “Wellicht hun artistieke voorliefde voor kunst en toneel in ’t bijzonder. Ze hadden immers alle drie een voorliefde voor het amateurtoneel”. De auteur schenkt in zijn bijdrage bijzondere aandacht aan hun hobby respectievelijk als would-be historicus, rijmelaar en podiumspringer. Daar zijn evenwel ook positieve dingen te vermelden. Bijvoorbeeld vooreerst het feit dat zij het Algemeen Nederlands hanteerden en aldus hun lezers en toehoorders voortdurend in contact brachten met een algemene standaardtaal en niet met wat sommigen een ”taaltje van onder de kerktoren” noemen.
Verschenen in: Gerardimontium 195
Biografie. Prosopografie. (929)
Louis DE COCK
In de twee dialectwoordenboeken over het Geraardsbergs vinden we het woord niet terug. Wel hoorden we het verschillende keren in Moerbeke. Een woordje uitleg over de betekenis en de oorsprong van dit bijna vergeten woord.
Verschenen in: Gerardimontium 309
Dialect (800/87)